‘Eerst was er verbetering in jouw gedrag te zien. Na de zomer werd echter duidelijk dat je dat niet hebt kunnen volhouden…’*
Oef…
Buikpijn bij het lezen. Ik hoop dat hij dit niet zelf heeft gelezen. Hij heeft het hoe dan ook wel gevoeld. Wat pijnlijk. Wat doet dit met een kind? Hoe komt het toch dat mensen gedrag zo vaak als intentioneel en bewust ingezet beoordelen en beschrijven?
Er zit iets heel moois in bovenstaande zin. Namelijk de intentie om een dossier meer voor/richting/naar/vanuit de persoon te schrijven, in plaats van ‘over’ de ander zoals zo vaak in hulpverleningsland. Een goede intentie, al zou het nog veel helpender zijn om het plan zoveel als mogelijk samen mét de ander te schrijven. In een taal die begrijpelijk is en ook past bij degene waar het over gaat. En dus ook over diens gedachten en gevoel en gedrag. Veel interessanter dan het gedrag op zich, is natuurlijk de wereld die erachter schuilgaat. Daar ligt het pad naar verandering, naar groei, naar ontwikkeling en naar het vergroten van bewustzijn en daarmee een gevoel van invloed.
‘Je kreeg nog een kans op een nieuwe school, maar ook daar ging het snel weer mis’*
Ondanks die intentie, worden veel van de hulpverleningsplannen nog steeds niet door kinderen zelf gemaakt (mede-gemaakt) en/of gelezen. Met zinsneden als bovenstaande is dat maar goed ook. Kinderen die al in de knel zitten, en overleven binnen de mogelijkheden die ze hebben, op deze wijze wegzetten kan op zich al traumatiserend zijn. Als de hele grote mensen wereld net doet alsof je willens en wetens gedrag inzet, terwijl je vast zit in een patroon waar je zelf soms niks van snapt en heel vaak geen controle over hebt, dan geeft het je nog een éxtra naar gevoel over jezelf.
Zeker wanneer mensen in overlevingsstand staan (mensenbrein uitgeschakeld, fight-flight-freeze reacties), kúnnen ze op dat moment niet anders. Dat echt goed tot je door laten dringen en het aannemen zonder mitsen of maren, vereist het een en ander. Het vereist het verdragen van een gevoel van machteloosheid als betrokkene of professional, het vereist het loslaten van denken in schuld-onschuld en het vereist acceptatie van het moment. Dat wil niet zeggen dat je niet kunt helpen, maar wél dat de ander het niet kan helpen.
‘Je vader ervaart veel stress door de situatie rondom jou en jouw gedrag’*
De misvatting zit hem vaak in het opvatten van gedrag van een ander als zijnde persoonlijk en intentioneel. Alsof de ander het expres doet, het zo bedoelt, jou bewust ‘voorliegt’ of pijn wil doen met schelden of boosheid. Dat is echter niet/bijna nooit het geval. En als het wel het geval zou zijn, dan is het toch eigenlijk ook weer niet het geval, want wat zit daar dan weer achter en waar komt dat dan weer vandaan? ‘Maak jezelf niet zo bijzonder’ is een zinsnede die mij helpt als de neiging tot het persoonlijk aantrekken van iets nog wel eens opkomt.
Basiskennis omtrent de werking van trauma, hechting, onderliggende negatieve kerncognities en overtuigingen, helpen om ruimte te creëren voor jezelf (met je eigen patronen en bagage) en vervolgens voor de ander, zónder het persoonlijk te maken.
Een goede vraag om jezelf te stellen is de volgende: wat zegt het over mij dat ik denk dat dit over mij gaat? Waar raakt dit mijn eigen trigger, onzekerheid, angsten… Door dergelijke reflectie lukt het om steeds ‘zuiverder’ hulp te verlenen. Mooie bijkomstigheid: de wereld wordt er ook meteen een heel stuk begrijpelijker, hoopvoller en uitzichtvoller van.
‘Alle gedrag is begrijpelijk, als we de context beter leren kennen’
*Zinsnedes geanonimiseerd uit verschillende dossiers, kinderen in de leeftijd van 8 t/m 10 jaar oud.
